🗓️ කැලැන්ඩරේ කතන්දරේ 🗓️

 

අපහසු අභියෝගයකින් පස්සෙ එහි අග්‍ර ඵලය ලබන්න කාලයක් ඉවසන්න ඕනෙයි කියල කතාවක් තියෙනවනෙ, ඉතින් ඒ කාලෙ නිකන් ඉන්නැතුව සුපුරුදු පරිදි වැඩ පටන් ගන්න හිතුව. අද මං කියන්න යන්නෙ කැලැන්ඩරේ ගැන. ඕන් අහ ගන්ටකෝ 😎

වර්තමාන කැලැන්ඩරේට අනුව අවුරුද්දකට මාස 12යි, අවුරුද්දෙ මුල්දවස ජනවාරි 1 කියලයි සලකන්නෙ, අවුරුද්දෙ ඉතිහාසය හාරව්ස්සනකොට අපිට කල්ප වර්ෂ, කල්‍යබ්ද හෙවත් කලියුග වර්ෂ, සුහතාබ්ද හෙවත් බුද්ධ වර්ෂ, කෘෂ්ඨාබ්ද හෙවත් ක්‍රිස්තු වර්ෂ, ශකාබ්ද හෙවත් ශක වර්ෂ, ප්‍රහවාද්‍යබ්ද හෙවත් ප්‍රහවාදී වර්ෂ කියල ගොඩක් වර්ෂ හොයා ගන්න පුලුවන් ( ඒව ගැන වැඩි විස්තර සොයා ගන්න බැරිඋනා මිත්‍ර වරුනි, ඒ ගැන සාතිෂය සංවේගය 😔). අපි දැනට පාවිච්චි කරන්නෙ ක්‍රිස්තු වර්ෂ. ඒ වගේ ලෝකයේ වෙනත් රට වල සංකෘතීන් අනුව, කාල වකවානු අනුව විවිධ දින දර්ශන භාවිතා වෙනව, ඒවැයින් කිහිපයක් තමා මේ... 👇
🌝 පැරණිම චන්ද්‍ර දින දර්ශනය 🌚

දින දර්ශන ඉතිහාසය අවුරුදු 10000ක් විතර ඈතට යන බව මධ්‍ය ශිලා යුගයේ හෙවත් මෙසලොතික යුගයේ පුරාවස්තු වලින් හොයාගෙන තියේ, ඒ වගේම අවුරුදු 8000 පැරණි අතේ රැගෙන යා හැකි දින දර්ශනයක් පවා හොයා ගෙන තියෙනව.
බ්‍රිතාන්‍යයේ, ස්කොට්ලන්තයේ, ඇබන්ඩීන්ෂයර් කියන ගොවිපලේ කැණීම් මගින් අසාමාන්‍ය වලවල් 12ක් හමු වෙලා තියෙනව, විද්වත් මතය නම් ඒ වලවල් වලින් චන්ද්‍ර කලා පෙන්නුම් කරනව කියලයි

🤏 අතේ ගෙනයන දින දර්ශනයක් 🙄

සයිබීරියාවෙ කරපු කැණීමකින් නව ශිලා යුගයට අයත් කුඩා දින දර්ශනයක් හමු වෙලා තියෙනව. ඒක වල් ඌරු දතකයි කොටල තීල තියෙන්නෙ. ඒක චන්ද්‍ර කලා සටහන් වුනු දින දර්ශනයක්ලු, අවුරුදු 8000ක් විතර පරණයිලු, වගා බිම් වල පැළ සිටුවන්න, අස්වනු නෙලන කාලය දැනගන්න වගේ දේවල් වලට භාවිතා කරන්න ඇති කියල විද්‍යාඥයො කියන්නෙ.

🕰️ සුමේරියන් දින දසුන

ආදි මිසර, ග්‍රීක හා සෙමටික් වැනි දියුණු ශිෂ්ටාචාර හැම එකක්ම වගේ එකකට එකක් සමාන දින දර්ශන භාවිතා කරල තියෙන බවට සාක්ෂි හොයා ගෙන තියෙනව. ඒ හැම දින දර්ශනයකට වගේම පාදක වෙලා තියෙන්නෙ චන්ද්‍රයාගෙ වෙනස් වීම. මේ ලඟක් වෙනකන් ලොව පැරණිම කැලැන්ඩරේ හැදීමේ ගෞරවය හිමි වුනේ බැබිලෝනියාවේ සුමේරියන් ශිෂ්ටාචාරයට. ඒ කැලැන්ඩරේට අනුව චන්ද්‍රයාගෙ වෙනස් වීම අනුව මාස 12 ගත වීම වසරක් විදිහට පෙන්වා දීල තියෙනව. පස්සෙ ඍතු වෙනස් වීම මත හදපු කැලැන්ඩරෙයි චන්ද්‍ර මාස කැලැන්ඩරෙයි අතර වෙනසක් තියෙන නිසා ඒ වෙනස මග හරවන්න අවුරුදු 4කට වරක් වැඩිපුර මාසයක් එකතු කරන්න කටයුතු කරල තියෙනව.

👹 මායාවරුන්ගෙ දින දර්ශනය 👹

මේ කතා කරන්නෙ උඩින් තියෙන පොටෝ එකේ තියෙන කැලැන්ඩරේ ගැන.
දකුණු ඇමරිකානු ස්වදේශිකයන් හා ඇස්ටෙක්වරුන් ලඟ ඉතාමත්ම දියුණු දින දර්ශනයක් තියෙන බවට සාක්ෂි තියේ. මීට අවුරුදු 8කට විතර කලින් අපිව සෑහෙන්න බය කරපු කැලැන්ඩරයක්නෙ ඕක, මේක නම් නොදන්න කෙනෙක් නැතුව ඇති. මේ දින දර්ශනයට අනුව දින යෙදීම් ක්‍රම 3ක් තියෙනව, ඒ,
⭕දීර්ඝ ලෙස ගණන් කෙරෙන දින
⭕දිව්‍යමය දින
⭕සාමාන්‍ය මිනිස් දින විදිහට
මේවෑයින් හරියට වසරක දින නිශ්චිතවම සඳහන් වෙන්නෙ මිනිස් දින විතරයි. ඒ මිනිස් දින දර්ශනය හදුන්වන්නෙ "හාබ්" කියල, මේ දින දර්ශනයට අනුව දින 260කින් යුක්ත දින දර්ශනය "ට්සොල්කින්" විදිහට හදුන්වන අතර හාබ් කියන දින දර්ශනයට දින 365 තියෙනව.

🧭 ඉන්කා වරුන්ගේ දින දර්ශනය

මේගොල්ලොන්ටත් එසේ මෙසේ එකක් නෙවේ තීල තියෙන්නෙ, ගවේෂකයො කියන විදිහට ඉරයි, හඳයි දෙකේම නිරීක්ෂණ අනුව‍යි මේ දින දර්ශනේ හදල තියෙන්නෙ. මේ කැලැන්ඩරේට අනුව සතියට දින 9යි, මාසෙට සති 3යි, ඒ අනුව මාසෙට දින 27යි, ඒ වගේම උදාවෙන හැම අවුරුදු 3කට පස්සෙ අවුරුද්දට මාස 13කුත් සෙට් කරලයි මේ දින දර්ශනේ හදල තියෙන්නෙ.

🎎 චීන දින දර්ශනය

චීන ජාතිකයන්ගෙ වගේම අග්නිදිග ආසියානු ජාතිකයන්ගෙ සාම්ප්‍රදායික දින දර්ශනය මේ චීන දින දර්ශනයයි, මේකත් චන්ද්‍ර හා සූර්‍ය් දින දර්ශන එකතුකරල හදපු එකක්, පෙරදිග ලෝකයේ පැරණිම කැලැන්ඩර අතුරින් එකක් තමා මේ, මේකට අනුව එකක් ඇර එකක් මාස වලට දින 29ක් හා ඉතිරි මාස වලට දින 30 ගානෙ මාස 12යි. මේ මාස වලට ඒගොල්ලො වෙන වෙනන නමුත් දාගෙන තිබිල, ඒ සත්තුන්ගෙ නම් වලින්, අවුරුදු 12 පිළිවෙලි,
📍මීයා 📍ගවයා
📍 ව්‍යාඝ්‍රයා 📍හාවා
📍මකරා 📍සර්පයා
📍අශ්වයා 📍බැටලුවා
📍වඳුරා 📍කුකුළා
📍බල්ලා 📍ඌරා විදිහටයි,

⏳ රෝම දින දර්ශනය

ග්‍රීක දින දර්ශනයට අනුව වසරකට දින 304යි, ඒවගේම මාස 10යි, මාසෙකට දින 30 /31යි, ඒ දින දර්ශනේ වසරේ මුල් මාසය මාර්තු මාසයයි, ඒකෙ ජනවාරි, පෙබරවාරි මාස තිබිල නෑ. ක්‍රි.පූ 700 දි රෝම අධිරාජ්‍යයා වුනු නුමා පොම්පිලියස් මේ දින දර්ශනයට දින 30ගානෙ ජනවාරි, පෙබරවාරි කියල මාස දෙකක් අවුරුද්ද අගට එකතු කරල දින 365ක දින දර්ශනයක් නිර්මාණය කරපු බවට පැරණි ලේඛන වල සදහන් වෙනවලු. මේ දින දර්ශනය ක්‍රි. පු. 46 දක්වාම වගේ තිබිලත් තියෙනව.

🗓️ සීසර්ගේ සංශෝදන

ඒ කාලෙ දින දර්ශන හදල තියෙන්නෙ පූජක පක්ෂය, ඒත් ජුලියස් සීසර් නම් මේ වැඩේ ගැන වැඩි පැහැදීමක් තීල නෑ, ඒකට හේතුව පූජකයො හදපු දින දර්ශනේ ගිම්හාන මාසය වසන්ත මාසයට යොදා තිබීමයි, මේක වෙනස් කරන්න සීසර් මිසරයේ තාරකා විද්‍යාඥයෙක් වෙච්ච සොසිජින්ස්ගෙ උදව් අරන් දින දර්ශනේ වෙනස් කරල
කලින් කිව්ව විදිහට අවුරුද්දෙ මුල් මාසය මාර්තු, ජනවාරි කියන්නෙ 11 වෙනි මාසෙ, සංශෝදනයට අනුව වසරේ පළමු මාසය ජනවාරි වුනා, හැම වසර 4කට වරක්ම දිනයක් වැඩි වෙන විදිහට අවුරුද්දකට දින් 365 කළා, වසර 4කට පාරක් දිනයක් වැඩි වුනේ හැම අවුරුද්දකටම දින කාලක්(1/4) ඉතිරි වෙන නිසා, දින 366ක් විදිහට දිනයක් වැඩි වෙන අවුරුද්ද අධික අවුරුද්දක් විදිහට නම් කෙරුන, සීසර්ගෙ මේ නව සංශෝදනය ක්‍රි.ව. 1528 වෙන කොට වසරකට දින 365, 1/4ක් හැමෝම පිළිගත් එකක් වුනා. සීසර්ගෙ උපන් මාසය "ජුලි" කියල නම් කරල ඒකට දින 31ක් ඇතුලත් කරන්නත් සීසර් අමතක කරල නෑ. සීසර්ගෙන් පස්සෙ රජ වුනු ඔගස්ටස් සීසර් තමන්ගෙ නමත් මාසකෙට ඇඩ් කරල දින 30ක් තිබ්බ එක දින 31ක් කරල අගෝස්තු මාසය වෙනස් කරා.

🗓️ වර්තමාන දින දර්ශනය

අපි දැන් පාවිච්චි කරන කැලැන්ඩරේ හදුන්වන්නෙ "ග්‍රෙගරියානු කැලැන්ඩරේ" කියල, ඒක සීසර්ගෙ කැලැන්ඩරේ අඩු පාඩු නිවැරදි කරල හදපු එකක්, සීසර්ගෙ කැලැන්ඩරේ හැම රටකම ව්‍යාප්ත උනත් ඇතැම් තැන් වල වසරේ පළමු දිනය දෙසැම්බර් 25, තවත් තැනක මාර්තු 1, මේ හැම මතයක්ම සමතයකට පත් කරල ග්‍රෙගරියානු කැලැන්ඩරය මීට අවුරුදු 460කට විතර කලින් ඉදිරිපත් වුනා, අද වෙනකොට ලෝකෙම පිළිගන්න නීත්‍යානුකූල කැලැන්ඩරේ මේ ග්‍රෙර්ගරියානු කැලැන්ඩරේ

🌞 සිංහල දින දර්ශනය

ඕන් අපේ අනන්‍යතාවය. අපේ සිංහල දින දර්ශනය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නෙ සූර්‍යාගෙ ගමන් මාර්ගය අනුව, මේ දින දර්ශනයට අනුව වර්ෂයක් ශක වර්ෂයක් ලෙස හදුන්වනව, ශක වර්ෂ ගණනය කරන්නෙ පෘථිවිය හිරුවටා එක වටයක් (පරිභ්‍රමන කාලය) යන්න ගතවන කාලය අනුව හිරු මේෂ රාශියේ සිට මීන රාශියට ගමන් කිරීමයි, සිංහල අවුරුද්ද කියල අපි සමරන්නෙ මීන රාශියෙන් මේෂ රාශියට ඇවිල්ල සිංහල ක්‍රමයට අවුරුද්ද පටන් ගන්න ප්‍රීතිය, ඒ අනුව ශක වර්ෂය ආරම්භ වෙන්නෙ අප්‍රේල් 13 ආසන්න දිනයක, අවුරුදු 10000කටත් වඩා පැරණි මේ දින දර්ශන ක්‍රමයට ක්‍රි.ව. 87 දි ලංකාවෙ රජ කරපු ශාලිවාහන කියන රජු ශක වර්ෂ කියන නම මේකට යොදල තියෙනව, අදටත් සිංහල නැකැත් හදන්න ගන්නෙ මේ සූර්‍ය් කැලැන්ඩරයයි.

☸️ බෞද්ධ දින දර්ශනය

මේක නම් බෞද්ධයන්ට ආවේනික දින දර්ශනයක්, මේ කැලැන්ඩරේ මූලාශ්‍ර මුලින්ම හම්බවෙන්නෙ පළමු දර්ම සංඝායනාවෙදි. මේකට පදනම් වෙන්නෙ බුද්ධ පරිනිර්වානයයි, සූර්‍ය මාස ක්‍රමය වෙනුවට චන්ද්‍ර මාස ක්‍රමය ආදේශ කරල නිර්මානය කරපු දින දර්ශනයක්, මේ අනුව ඒ වර්ෂ "බුද්ධ වර්ෂ" ලෙස නම් කරනව, බුද්ධ වර්ෂ කියන වෙනමම ක්‍රමයක් තියෙනව.
1️⃣මුලින්ම බුද්ධ පරිනිර්වානයෙන් ඉක්මවූ අවුරුදු ගාන
2️⃣ඊට පස්සෙ සිංහල ක්‍රමයට මාසය (දුරුතු, නවම්,මැදින්.......)
3️⃣ ඊට පස්සෙ තිථිය. පොහොය ගෙවීම හා ලැබීම සලකලා යොදනව, සඳ පීරීම හා පිරී අඩුවීම මත දිනෙන් දිනට මෙන්න මේ විදිහට තිථිය නම් වෙනව.
📍පැළෑවිය- පළමු දින
📍දියවක- දෙවන දිනයදිනය
📍තියවක- තුන්වන දිනය
📍ජලවක- හතර වන දිනය
📍විසේනිය-පස් වන දිනය
📍සැටවක- හය වන් දිනය
📍සතවක - හත් වන දිනය
📍අටවක - 8වන දිනය(
පොහොය දිනයක්)
📍නවවක- 9වන දින
📍දසවක- 10වන දිනය
📍එකොලොස්වක- 11වන දිනය
📍දොලොස්වක- 12වන දිනය
📍තෙලෙස්වක- 13වන දිනය
📍තුදුස්වක- 14වන දිනය
📍පසලොස්වක- 15වන දිනය( ඒකත් පෝය)
පුර පක්ෂයෙන් පස්සෙ අව පක්ෂය ආයිම පැළෑවිය , දියවක.... විදිහට දිගට යනව,
4️⃣අන්තිමටම දිනය, ඒකත් සිංහල ක්‍රමයට
සඳුදා- සඳුදා
කුජදා- අඟහරුවාදා
බුධදා-බදාදා
ගුරුදා-බ්‍රහස්පතින්දා
කිවිදා- සිකුරාදා
ශනිදා-සෙනසුරාදා
රිවිදා-ඉරිදා

ඉතින් ඔන්න ඔහොමයි එදා මෙදා තුර කැලැන්ඩර් වල කතාව. ස්ටොක් කරන් ඉඳල ඉඳල එළියට එනකොට ලෝඩ් එක පොඩ්ඩක් වැඩි වුනා, ලිපිය නම් ටිකක් දිගයි.

ඒත් වැදගත් වෙයි කියල හිතනව. ආයිම වැදගත් ලිපියකින් එන්නම්.
තෙරුවන් සරණයි☸️
ස්වස්ති සිද්ධම්🙏
______________________________
⚜️🇱🇰 රාවණ 🇱🇰⚜️

අයිතිය ඇඩ්මින් සිතුමිණි පාරින්ද්‍යා සතුයි.